The Queen

The Queen (12A)
Dir. Stephen Frears. UK 2006. 1hr 43mins.

BBFC Classification advice: Contains a single use of strong language.

Don’t miss Helen Mirren’s amazing and revealing portrayal of Queen Elizabeth II in turmoil during the days immediately after the death of Princess Diana. When news of the accident breaks the Queen retreats behind the walls of Balmoral Castle, unable to comprehend the public response to the tragedy.
For the newly elected Tony Blair (a brilliant Michael Sheen), the people’s need for reassurance from their monarch is obvious, and as the outpouring of emotion grows stronger, he must find a way to reconnect the Queen with her people...

(Aankondiging op de website van de Tyneside Cinema in Pilgrim Street, Newcastle)

Na de dood van prinses Diana gaf koningin Elizabeth (in de film) geen enkele publieke reactie, ze wou de begrafenis in beperkte kring houden en de jongens (William en Harry) beschermen van elke blootstelling aan de pers. Onmiddellijk stonden de kranten vol beschuldigingen van harteloosheid en egocentrisme. De koningin zelf echter zag het anders. Ten eerste was Diana nu niet echt de meest geliefde persoon aan het Britse hof. Ze had veel te veel aandacht naar zich toegetrokken waardoor ze quasi populairder was dan de koningin, ze had de sereniteit die de koninklijke familie kenmerkte geschonden door openlijk over zichzelf en haar zoons te praten en haar relatie met Dodi Al-Fayed niet onder stoelen en banken te steken. Ze had met haar eigen stralende persoon een schaduw geworpen over Buckingham. De dood van de prinses werd door het koninklijk echtpaar betreurd vooral omwille van de kleinzoons maar tegelijk was het een soort opluchting. Ze zouden nu niet langer constant uitgedaagd worden door haar. Ten tweede gedroeg het Briste hof zich van oudsher zeer waardig en bijna stoicijns. De koningin besloot dan ook het verdriet in afzondering te verwerken, sereen, christelijk, in stilzwijgen. Ze dacht dat het Britse publiek dat zou begrijpen, maar zo'n houding paste niet in het levensverhaal van die frivole, ge-engageerde, enorm geliefde prinses. Het publiek wilde openbare rouw, vlaggen halfstok, een grootse begrafenis, een schreiende koningin.
Tony Blair was net verkozen als nieuwe eerste minister. Hij was zodoende tussenpersoon tussen de koningin en haar regering enerzijds en de koningin en het Britse volk anderzijds. De taak viel nu op hem om al deze partijen weer te verzoenen. Hij kon zich eerst zelf niet verzoenen met de houding van de koningin en bestookte haar met telefoontjes die vroegen om meer openheid naar het publiek toe. Maar na verloop van tijd begon hij in te zien dat de koningin al niet meer van de jongste was (ze was 71 toen) en waarschijnlijk het moderne publiek niet zo goed meer kon begrijpen. Hij herwon zijn respect voor haar en accepteerde haar serene houding. Hij verdedigde haar bij de pers en het publiek. Uiteindelijk zorgde hij ervoor dat er een soort compromis kwam. De koningin kon met zijn hulp meer begrip opbrengen voor de houding van het publiek. Na een week van stilzwijgen kon Tony Blair haar ertoe brengen zich te tonen aan het publiek, een korte toespraak te houden en ook de jongens te tonen.
Twee positieve bevindingen wil ik neerschrijven over deze film.
Ten eerste is het heel interessant een kijkje te nemen achter de schermen in Buckingham en Balmoral. Wat is de taak van de koningin, wat is haar relatie met de eerste minister, hoe brengt ze haar dagen door, welke mentaliteit leeft er in de paleizen? Alles kwam alleszins heel realistisch over en ik had niet de indruk dat het paleisleven in een andere wereld plaatsvindt.
Ten tweede werd er een heel goed beeld geschept van wat er eigenlijk plaatsvond tussen Tony Blair, de koningin en het volk. Geen enkele partij wordt falicant beschuldigd dan wel opgehemeld. Neen, er is een enorm respect voor de reactie van het volk (zo is het nu eenmaal dus houden we er best rekening mee), voor de tweestrijd van Tony Blair (hij moet natuurlijk het volk gunstig stemmen om politieke redenen, maar stelt zich ook in zijn waardigheid, schijnbaar onbeinvloed) en voor de houding van de koningin. De film liet mij achter met een gevoel van bewondering voor zowel de koningin als Tony Blair. Beide hebben een volwassen houding aangenomen die volledig de hunne was en tegelijk hebben ze zich aangepast aan wat "de maatschappij" verwachtte, op een waardige manier.
De vorm van de film zelf paste volledig bij de inhoud. Geen excessen, geen publiekstrekkende casting of subplot, geen overdreven gebruik van emotie-opwekkende, spanningstimulerende of leegtesopvullende muziek, gewoon een heel sereen en 'decent' beeld van een delicate zaak die zodoende als bevestiging van ultieme verzoening kan dienen.
De film is zeker een aanrader voor wie geinteresseerd is in Engeland en wat bij de Engelsen leeft. Heel Brits is het wel, dus verwacht geen geestesverbredend effect, maar eerder een UK-gecentreerde prent.