IV Psyche Curiosa

Psyche is alleen achtergebleven nadat haar zussen hun vermetele plan tot uitvoer hadden gebracht. Maar alle kwaad kan nog afgewend worden. Hoe zal Psyche reageren? Blijft ze trouw aan haar man of loopt ze in de val van haar zussen?
Dit is zowat het mooiste en spannendste stukje van het verhaal. Allerlei emoties volgen elkaar in volle vaart op en de lezer loopt mee met Psyche het noodlot tegemoet. Bovendien bevat dit stukje één van de mooiste (erotische) beschrijvingen in de hele Latijnse literatuur. Ik ga nog niet zeggen waarover het gaat. Laat het je welgevallen!

Psyche bleef alleen achter, als je het tenminste ‘alleen zijn’ kan noemen wanneer je achternagezeten bent en opgehitst wordt door vurige Furiën. Als de branding in een zee van verdriet zwalpte ze heen en weer. Hoewel haar besluit vaststond en ze zeker was van haar zaak en nu haar hand toch al in de richting van de misdaad bewoog, dubde ze toch weer over de beslissing. Ze werd verscheurd door tegengestelde gevoelens over haar rampspoed. Ze wou vanalles doen en stelde alles uit; ze verzamelde haar moed en begon weer te beven; vastbesloten veranderde ze constant van mening en wat nog het ergste was, in hetzelfde lichaam verafschuwde ze een beest en beminde ze haar echtgenoot. Toch, toen de avond de nacht met zich meebracht, trof ze met onbezonnen haast de voorbereidingen voor de goddeloze daad. Het werd nacht, haar echtgenoot kwam en na enkele schermutselingen van het liefdesspel, zonk hij in een diepe slaap.

Toen werd Psyche, anders zo wankel van lichaam en geest, gesterkt door de wreedheid van het Lot. Ze onthulde de lamp en greep de dolk en door al haar moed leek het alsof ze zichzelf van sekse veranderd had. Maar van zodra het schijnsel van de lamp de geheimen van het bed ontsluierde, zag ze van alle mogelijk wilde beesten, absoluut het allerzachtste en allerlieflijkste dier, als die wondermooie god Cupido zelf lag hij daar als een roos te slapen. Door zijn aanblik begon de vrolijk flikkerende vlam harder te branden en kreeg de dolk waarlijk spijt van zijn heiligschennende scherpte. Maar Psyche was verschrikt door de aanblik en haar geest niet langer de baas. Bevend en in vale bleekheid zeeg ze op haar knieën en zocht het mes te verbergen, maar nu in haar eigen borst. En dit had ze zeker gedaan als niet uit scrhik voor zo’n wandaad het mes zich liet wegglijden en haar roekeloze handen ontvloog. Ze was weliswaar uitgeput en verstoken van redding, toen ze voorzichtig naar de schoonheid van het goddelijke gelaat staarde. Maar haar gemoed versterkte zich. Ze zag het gouden hoofd met de weelderige haardos geurend naar ambrozijn. Ze zag langs de roomblanke hals en de rozerode wangen verstrengelde lokjes haar sierlijk naar beneden dwarrelen, een paar langs hier hangend, een paar langs daar hangend. Hun al te zeer fonkelende glans deed het licht van de lamp zelf verbleken. Aan de schouders van de gevleugelde god blonken bedauwde veertjes als waren het schitterende bloemen. Hoewel de vleugels rustten, wapperden enkele tengere en delicate pluimpjes onrustig heen en weer. De rest van het lichaam was glad en blank en zo dat Venus zelf geen spijt zou hebben het gebaard te hebben. Voor het voeteneinde van het bed lagen boog, pijlenkoker en pijlen, de genadige wapens van een grote god.

Toen Psyche met onverzadigbare belangstelling de wapens van haar man doorzocht, betastte en bewonderde, nam ze één pijl uit de koker en met het topje van haar bevende duim testte ze de scherpte van de punt. Maar door een beetje te veel kracht duwde ze te hard en een klein druppeltje rood bloed parelde op haar huid. Zo werd Psyche zonder het te weten uit eigen beweging verliefd op de Liefde.[1] Meer en meer innerlijk brandend van verlangen boog ze zich hongerig over Cupido en drukte met volle mond haastig begerige en brutale kussen op zijn huid, vrezend dat hij uit zijn slaap zou ontwaken. Maar, terwijl Psyche ontroerd was door zoveel moois en tegelijk gewond in haar hart, liet die vermetele lamp, ofwel uit verfoeilijke trouweloosheid ofwel uit giftige afgunst ofwel omdat ze er ook naar hunkerde zelf zo’n lichaam aan te raken en op haar manier te kussen, vanaf de punt van haar vlam een druppel gloeiende olie op de rechterschouder van de god vallen.[2] Jij, brutale en roekeloze lamp, waardeloze helper van de liefde, jij verbrandt de meester zelf van alle vuur! Weet je wel dat het een minnaar was die jou voor ’t eerst uitvond, opdat hij zo ook ’s nachts langer van zijn begeerte zou kunnen genieten? Zo verbrand schrok de god op en toen hij de daad van ontrouw ontdekte, vloog hij zonder geluid weg uit het zicht en het bereik van zijn diepongelukkige meisje.

Maar Psyche stelde zich dadelijk recht en greep met beide handen zijn rechterbeen en, terwijl haar echtgenoot hoger en hoger opvloog, hing zij daar als aanhangsel op zijn tocht door de wolken. Tenslotte viel ze uitgeput op de grond. Maar de goddelijke minnaar, liet haar niet zomaar achter. Hij vloog naar een cypres vlakbij en van op de hoge top sprak hij haar hevig ontzet toe: “Domme domme Psyche, ik had inderdaad beter geluisterd naar de bevelen van mijn moeder Venus. Zij beval me in jou de begeerte te ontsteken voor de meest lage en ellendige sterveling en je in een onaanzienlijk huwelijk met hem te verbinden. Maar ik vloog liever zelf als aanbidder naar je toe. Maar dat heb ik lichtzinnig gedaan, ik besef het, ik, die beroemde pijlenschieter, trof mezelf en maakte jou tot mijn vrouw. En zo leek ik voor jou een beest te zijn en met een mes wou je mijn hoofd afhakken dat de twee ogen draagt die jou zo aanbidden. Ik wist de hele tijd dat je hiervoor moest oppassen en ik heb je keer op keer welwillend gewaarschuwd. Maar die voortreffelijke raadgeefsters zal ik dadelijk straffen. Jou straf ik slechts met mijn vlucht.” Bij het einde van deze woorden, ging hij op zijn vleugels de hoogte in.

* * *

---

[1] In het Latijn: ‘in Amoris incidit amorem,’ bijna letterlijk zoals in het Engels ‘to fall in love;’ dus ‘with Love she fell in love.’ Mooi!

[2] Ere wie ere toekomt, ik heb voor een deel van deze zin de vertaling overgenomen van Joke uit mijn klas. Ze had het echt goed gedaan. :-)