Wednesday, November 18, 2009

Mooi weer vandaag

In Londen wonen heel veel sterren. Of gewoon bekenden. Zoals Doris Lessing, novelist, en Stephen Fry, comedian. Emma Thompson werd geboren in Camberwell, vlakbij ons, en Charlie Chaplin die heeft hier ooit een tijdje een eindje verderop gewoond. Onlangs kwam Colin Firth nog de kerstlichtjes aansteken en in september heb ik zelf nog aan Ben Miles alias 'Patrick' gevraagd waar hij vandaan kwam en waar hij naartoe ging in Wimbledon. Nog vaker zie je een hoop journalisten aan één of ander theater of aan een hotel staan wachten op een gezonnebrilde ster die op een welbepaald tijdstip zal verschijnen. En soms zie je ook interviews plaatsvinden. Onderstaande foto toont hoe ik zelf getuige was van een interview met Mr Pelican in St James Park.

Labels:

Wednesday, July 30, 2008

Zonder einde - anderhalf jaar geleden

Het wordt licht, maar ik heb nog niet geslapen. De sluimerende onwaarschijnlijkheid van dit idee wordt aangesterkt door een duidelijk ochtendgevoel: de dag is net begonnen en ik zit, vol goeie moed, aan mijn bureautje. Weer een stukje af. Ik stuur een mailtje naar huis: "kunnen jullie hier nog even naar kijken?" Nu moet ik er even uit of het zal niet meer lukken. Ik trek een lange broek aan, neem sleutels en wat geld en zet er de pas in richting bakker. De bakkerin is nog wakkerder dan ik. "Wat heeft u al van kleine broodjes? Oh, en een boterkoek met rozijnen, alstublief." De boterkoek is niet meer warm, ook niet zo lekker, maar hij vult voorlopig mijn verwaarloosde maag. Dat zal helpen. Een trui komt toch van pas op dit vroege uur. Op kot aangekomen, voel ik de doefe warmte van de vorige dag nog in de gang rondhangen. Gelukkig heb ik mijn raam opengezet; de muggen zouden nu toch niet meer naar het felle licht van mijn bureaulamp komen. Even naar toilet. Klip-klep-klap, klip-klep-klap, gaan mijn slippers. Ik hoop dat ik niemand wakker maak. Om vier uur stond op het einde van de gang nog een kersvers koppeltje na te genieten van hun eerste kus. Ze zijn weg. Gaan slapen. Ik trek mijn kleren uit die muf waren beginnen ruiken van het werkzweet. Nog een paar stretch-oefeningetjes omdat mama zegt dat dat goed doet. Verse kleren, nieuwe moed. Daar gaan we weer. Vast de waterkoker aanzetten, want zonder dubbelgedoseerde zwarte thee zou het ondanks alles toch weer niet lukken. Dat weet ik niet zeker, maar ik durf geen risico's nemen. Het gaat beter dan verwacht. Dit wordt goed. Maar het is nog niet het laatste. Binnenkort zal iedereen weer online komen, na een lange nachtrust. Maar voor mij is gisteren nog steeds niet afgelopen. Mijn dag duurt tot vijf uur vanavond.
Een uur of twee later en ik heb echt bijna gedaan. Nog eens twee uur en we moeten er door zijn.

Wednesday, July 23, 2008

Drifting away from the parental home is...

... finding cobwebs in your bed.

Wednesday, July 09, 2008

Down and Out In Paris and London

This novel reports on poverty in Paris and London in the thirties. In a journalistic style, George Orwell (the author of 1984 and Animal Farm) explains how he descended into poverty during his time in Paris, after he was robbed for two hundred francs. He gives many interesting accounts on the conditions of life in poverty, such as how one gradually starts to show more and more of the symptoms of poverty or the sense and nonsense of the basest jobs or the conditions in lodging houses and casual wards. Most of all I would like to type the complete novel here, because that would (next to taking lots of time and violating the copyright) make you all read it. Poverty is something that people that are well off and have never been hard up know way too little about and so they don't understand the world of beggars and tramps and vagrants. I won't say that anno 2008 conditions haven't changed - the most important change being that there is a much better preventive system - but once you are 'down and out', similarities are still striking. And of course the mental consequences for homeless people deprived of good food and society and of any chance of ever having a better live are still pretty much the same. Orwell concludes his novel by assuring that he has learned at least ‘never (to) think that all tramps are drunken scoundrels, nor expect a beggar to be grateful when I give him a penny, nor be surprised if men out of work lack energy’ and a few more things.
What I want to present you with here is some of the accounts of the lives of people that Orwell met on his way. It is interesting to understand how they got into poverty and don’t have any opportunity of ever getting higher up again.


Boris
"I had first met him in the public ward of a hospital, where he was being treated for arthritis in the left leg. (…) He was a big, soldierly man of about thirty-five, and had been good-looking, but since his illness he had grown immensely fat from lying in bed. Like most Russian refugees, he had had an adventurous life. His parents, killed in the Revolution, had been rich people, and he had served through the war in the Second Siberian Rifles, which, according to him, was the best regiment in the Russian Army. After the war he had first worked in a brush factory, then as a porter at Les Halles, then had become a dishwasher, and had finally worked his way up to be a waiter. When he fell ill he was at the Hôtel Scribe, and taking a hundred francs a day in tips. His ambition was to become a maître d'hotêl, save fifty thousand francs, and set up a small, select restaurant on the Right bank."
“(…) It did not seem much use to ask whether Boris still had his job at the Hôtel Scribe. I hurried downstairs and bought a loaf of bread. Boris threw himself on the bread and ate half of it, after which he felt better, sat up in bed, and told me what was the matter with him. He had failed to get a job after leaving the hospital because he was still very lame, and he had spent all his money and pawned everything, and finally starved for several days. He had slept a week on the quay under the Pont d'Austerlitz, among some empty wine barrels. For the past fortnight he had been living in this room, together with a Jew, a mechanic."

Paddy
"I believe that he was a typical tramp and there are tens of thousands in England like him.
"He was a tallish man, aged about thirty-five, with fair hair going grizzled and watery blue eyes. His features were good, but his cheeks had lanked and had that greyish, dirty-in-the-train look that comes of a bread and margarine diet. He was dressed, rather better than most tramps, in a tweed shooting-jacket and a pair of old evening trousers with the braid still on them. Evidently the braid figured in his mind as a lingering scrap of respectability, and he took care to sew it on again when it came loose. He was careful of his appearance altogether, and carried a razor and bootbrush that he would not sell, though he had sold his 'papers' and even his pocket-knife long since. Nevertheless, one would have known him for a tramp a hundred yards away. There was something in his drifting style of walk, and the way he had of hunching his shoulders forward, essentially abject. Seeing him walk, you felt instinctively that he would sooner take a blow than give one.
"He had been brought up in Ireland, served two years in the war, and then worked in a metal polish factory, where he had lost his job two years earlier. He was horribly ashamed of being a tramp, but he had picked up all a tramp's ways. He browsed the pavements unceasingly, never missing a cigarette end, or even an empty cigarette packet, as he used the tissue paper for rolling cigarettes. On our way into Edbury he saw a newspaper parcel on the pavement, pounced on it, and found that it contained two mutton sandwiches, rather frayed at the edges; these he insisted on my sharing. He never passed an automatic machine without giving a tug at the handle, for he said that sometimes they are out of order and will eject pennies if you tug at them. He had no stomach for crime, however. When we were in the outskirts of Romton, Paddy noticed a bottle of milk on a doorstep, evidently left there by mistake. He stopped, eyeing the bottle hungrily.
“’Christ!’ he said, ‘dere’s good food goin’ to waste. Somebody could knock dat bottle off, eh? Knock it off easy.’
“I saw that he was thinking of ‘knocking it off’ himself. He looked up and down the street; it was a quiet residential street and there was nobody in sight. Paddy’s sickly, chapfallen face yearned over the milk. Then he turned away, saying gloomily:
“’Best leave it. It don’t do a man no good to steal. T’ank God, I ain’t never stolen nothing’ yet.’
“It was funk, bred of hunger, that kept him virtuous. With only two or three sound meals in his belly, he would have found courage to steal the milk.
“He had two subjects of conversation, the shame and comedown of being a tramp, and the best way of getting a free meal. As we drifted through the streets he would keep up a monologue in this style, in a whimpering, self-pitying Irish voice:
“’It’s hell bein’ on the road, eh? It breaks yer heart goin’ into dem bloody spikes. But what’s a man to do else, eh? I ain’t had a good meat meal for about two months, an’ me boots is getting bad, an’ – Christ! How’d it be if we was to try for a cup o’ tay at one o’ dem convents on de way to Edbury? Most times dey’re good for a cup o’ tay. Ah, what’d a man do widout religion, eh? I’ve took cups o’ tay from de convents, an’ de Baptists, an’ de Church of England, an’ all sorts. I’m a Catholic meself. Dat’s to say, I ain’t been to confession for about seventeen year, but still I got me religious feelin’s, y’understand. An’ dem convents is always good for a cup o’tay …’ etc. etc. He would keep this up all day, almost without stopping.
“His ignorance was limitless and appalling. He once asked me, for instance, whether Napoleon lived before Jesus Christ or after; Another time, when I was looking into a bookshop window, he grew very perturbed because one of the books was called Of the Imitation of Crist. He took this for blasphemy. ‘What de hell do dey want to go imitatin’ of Him for?’ he demanded angrily. He could read, but he had a kind of loathing for books. On our way from Romton to Edbury I went into a public library, and, though Paddy did not want to read, I suggested that he should come in and rest his legs. But he preferred to wait on the pavement. ‘No,’ he said, ‘de sight of all dat bloody print makes me sick.’
“Like most tramps, he was passionately mean about matches. He had a box of matches when I met him, but I never saw him strike one, and he used to lecture me for extravagance when I struck mine. His method was to cadge a light from strangers, sometimes going without smoke for half an hour rather than strike a match.
“Self-pity was the clue to his character. The thought of his bad luck never seemed to leave him for an instant. He would break long silences to exclaim, apropos of nothing, ‘It’s hell when yer clo’es begin to go up de spout, eh?’ or ‘Dat tay in de spike ain’t tay, it’s piss,’ as though there was nothing else in the world to think about. And he had a low, worm-like envy of anyone who was better off – not of the rich, for they were beyond his social horizon, but of men in work. He pined for work as an artist pines to be famous. If he saw an old man working he would say bitterly, ‘Look at dat old – keepin’ able-bodied men out o’ work’; or if it was a boy, ‘It’s dem young devils what’s takin’ de bread out of our mouths.’ And all foreigners to him were ‘dem bloody dagoes’ – for, according to his theory, foreigners were responsible for unemployment.
“He looked at women with a mixture of longing and hatred. Young, pretty women were too much above him to enter into his ideas, but his mouth watered at prostitutes. A couple of scarlet-lipped old creatures would go past; Paddy’s face would flush pale pink, and he would turn and stare hungrily after the women. ‘Tarts!’ he would murmur, like a boy at a sweetshop window. He told me once that he had not had to do with a woman for two years – since he had lost his job, that is – and he had forgotten that one could aim higher than prostitutes. He had the regular character of a tramp – abject, envious, a jackal’s character.
“Nevertheless, he was a good fellow, generous by nature and capable of sharing his last crust with a friend; indeed he did literally share his last crust with me more than once. He was probably capable of work too, if he had been well fed for a few months. But two years of bread and margarine had lowered his standards hopelessly. He had lived on this filthy imitation of food till his own mind and body were compounded of inferior stuff. It was malnutrition and not any native vice that had destroyed his manhood.”

Bozo
“The son of a bankrupt bookseller, he had gone to work as a house-painter at eighteen, and then served three years in France and India during the war. After the war he had found a house-painting job in Paris, and had stayed there several years. France suited him better than England (he despised the English), and he had been doing well in Paris, saving money, and engaged to a French girl. One day the girl was crushed to death under the wheels of an omnibus. Bozo went on the drink for a week, and then returned to work, rather shaky; the same morning he fell from a stage on which he was working, forty feet on to the pavement, and smashed his right foot to pulp. For some reason he received only sixty pounds compensation. He returned to England, spent his money in looking for jobs, tried hawking books in Middlesex Street market, then tried selling toys from a tray, and finally settled down as screever[1]. He had lived hand to mouth ever since, half starved throughout the winter, and often sleeping in the spike or on the Embankment. When I knew him he owned nothing but the clothes he stood up in, and his drawing materials and a few books. The clothes were the usual beggar’s rags, but he wore a collar and tie, of which he was rather proud. The collar, a year or more old, was constantly ‘going’ round the neck, and Bozo used to patch it with bits cut from the tail of his shirt so that the shirt had scarcely any tail left. His damaged leg was getting worse and would probably have to be amputated, and his knees, from kneeling on the stones, had pads of skin on them as thick as boot-soles. There was, clearly, no future for him but beggary and a death in the workhouse.
“With all this, he had neither fear, nor regret, nor shame, nor self-pity. He had faced his position, and made a philosophy for himself. Being a beggar, he said was not his fault, and he refused either to have any compunction about it or to let it trouble him. He was the enemy of society, and quite ready to take to crime if he saw a good opportunity. He refused on principle to be thrifty. In the summer he saved nothing, spending his surplus earnings on drink, as he did not care about women. If he was penniless when winter came on, then society must look after him. He was ready to extract every penny he could from charity, provided that he was not expected to say thank you for it. He avoided religious charities, however, for he said it stuck in his throat to sing hymns for buns. He had various other points of honour; for instance, it was his boast that never in his life, even when starving, had he picked up a cigarette end. He considered himself in a class above the ordinary run of beggars, who, he said, were an abject lot, without even the decency to be ungrateful.
“He spoke French passably, and had read some of Zola’s novels, all Shakespeare’s plays, Gulliver’s Travels, and a number of essays. He could describe his adventures in words that one remembered. For instance, speaking of funerals he said to me:
“’Have you ever seen a corpse burned? I have, in India. They put the old chap on the fire, and the next moment I almost jumped out of my skin, because he’d started kicking. It was only his muscles contracting in the heat – still, it give me a turn. Well, he wriggled about for a bit like a kipper on hot coals, and then his belly blew up and went off with a bang you could have heard fifty yards away. It fair put me against cremation.’
“Or, again, apropos of his accident:
“’The doctor says to me, “You fell on one foot, my man. And bloody lucky for you you didn’t fall on both feet,” he says. “Because if you had of fallen on both feet you’d have shut up like a bloody concertina, and your thigh bones’d be sticking out of your ears!”’
“Clearly the phrase was not the doctor’s but Bozo’s own. He had a gift for phrases. He had managed to keep his brain intact and alert, and so nothing could make him succumb to poverty. He might be ragged and cold, or even starving, but so long as he could read, think, and watch for meteors, he was, as he said, free in his own mind.
“He was an embittered atheist (the sort of atheist who does not so much disbelieve in God as personally dislike Him), and took a sort of pleasure in thinking that human affairs would never improve. Sometimes, he said, when sleeping on the Embankment, it had consoled him to look up at Mars or Jupiter and think that there were probably Embankment sleepers there. He had a curious theory about this. Life on earth, he said, is harsh because the planet is poor in the necessities of existence. Mars, with its cold climate and scanty water, must be far poorer, and life correspondingly harsher. Whereas on earth you are merely imprisoned for stealing sixpence, on Mars you are probably boiled alive. This thought cheered Bozo, I do not know why. He was a very exceptional man.”



[1] Straatcartoonist, die dus met stoepkrijt cartoons op straat tekent en zo geld probeert bijeen te zamelen.

Labels: ,

Monday, July 07, 2008

Pouep!

I discovered that if you press five times the 'shift' key on your keyboard, you get a very funny noise :-) Check it out! Don't worry, it doesn't hurt your computer and what you discover may be interesting...
It is thanks to Ginny, my feline friend, who loves walking on my computer and watching the cursor go about, that I made this funny discovery. Has anyone found out about similar functions with crazy conditions, such as pressing the Enter key in the morse code for 'silly computer'?

By the way, did you know that in the radio series of The Hitchhiker's Guide to the Galaxy, the "rudest word in the Universe" is revealed to be "Belgium"?

Monday, June 23, 2008

VIII Psyche Curiosissima - Finis

Psyche heeft drie taken van Venus met succes volbracht, maar nog steeds is diens woede niet bedaard. Wat nu volgt, is echter het uiterste. Is het eenvoudige mensenkind Psyche hier wel tegen opgewassen? Haar ondergang lijkt met tromgeroffel aangekondigd. Maar dit zou geen sprookje zijn, moest er geen ‘happy ever after’ volgen. En toch…

Maar ook dit kon de toorn van de woedende godin niet afwenden. Ze slingerde nog meer en nog zwaardere beschuldigingen naar haar hoofd en minachtend zei ze: “Jij lijkt me werkelijk één of andere slechte toverheks, dat je al mijn opdrachten zo ijverig kan uitvoeren. Nog één ding, m’n liefje, zal je voor mij moeten doen. Neem dit doosje,” zei ze, en ze gaf haar een zalfdoos, “Ga er dadelijk mee naar de Onderwereld en naar het doodse paleis van Pluto zelf. Je ontmoet Proserpina en zegt haar ‘Venus vraagt dat je haar een beetje van je schoonheid geeft, genoeg voor één dag. Wat ze zelf had heeft ze allemaal opgebruikt door dag en nacht voor haar zieke zoon te zorgen.’ Je kan niet vroeg genoeg terugkomen; ik heb het immers vanavond al nodig om ermee bestreken naar het theater van de goden te gaan.” Psyche had nu wel door dat dit het einde was. Ze werd duidelijk naar een zekere ondergang gedreven. Wat anders? Ze werd gedwongen om uit eigen beweging naar de Tartarus, het huis der schimmen, te gaan. Ze twijfelde niet langer en zette koers naar een hoge toren, van plan om in een sprong haar einde te vinden. Dit, dacht ze, is de meest directe en de mooiste dood die ik nog kan hebben. Maar plots was het de toren zelf die zich van een stem bediende: “Waarom zoek je jezelf te vermoorden door een sprong, arm kind? Waarom deins je plots terug voor dit nieuwe, zoveelste gevaar? Eens je geest van je lichaam zal afgescheiden zijn, zul je dadelijk naar de diepste Tartarus gaan, zonder enige kans om ooit nog terug te keren. Luister goed naar mij. Niet ver hiervandaan ligt Sparta, die beroemde stad van Griekenland. Zoek daar vlakbij het verborgen Taenarus. Daar ligt namelijk een krocht naar Pluto en de poorten tot een moeilijk begaanbare weg staan er open. Je stapt over de drempel en gelijk begeef je je op een rechte weg naar het paleis van Pluto zelf. Maar ga niet met lege handen de duisternis in, neem in elk hand een met honingwijn doordrenkt gerstekoekje mee en in je mond neem je twee muntstukken. Als je een goed deel van de weg naar de Dood hebt afgelegd, zul je een manke ezel met een vracht van hout ontmoeten en een even manke ezeldrijver. Hij zal je vragen om enkele stokjes op te rapen die uit de mand gevallen zijn, maar jij moet zonder enig stemgeluid voorbijgaan. Een beetje later kom je bij de rivier der doden. Opzichter Charon eist er terstond tol om je dan met de andere opvarenden in een gammel bootje naar de overkant te voeren – en zo leeft zelfs nog onder de doden de hebzucht, dat zelfs Charon, die verdoemde geldinner van Pluto, niets voor niets doet; elke arme stakker op sterven moet reisgeld zien te vinden en als hij toevallig geen geld voorhanden heeft, staat niemand hem toe om rustig heen te gaan! Geef die inhalige ouwe één van je muntstukken onder het mom van veergeld, maar hij moet het zelf uit je mond nemen. Als je dan over de trage rivier zal varen, zal een oude dode voorbijdrijven, zijn rottende handen opsteken en je smeken hem in de boot te trekken, maar je mag je niet laten vermurwen door ongeoorloofde mildheid. Eens de rivier overgestoken zul je een beetje verder een stel ouwe weefsters ontmoeten die een doek weven. Ze zullen je vragen een handje toe te steken, maar opnieuw mag je niets aanraken. Dit en al de rest zijn namelijk vastrikken van Venus, die hoopt dat je tenminste één offerkoekje zal laten vallen en kwijtraken. En dat zou inderdaad rampzalig zijn. Als je er één verliest, zal het daglicht je voor eeuwig ontzegd blijven. De gigantische hellehond met zijn drie nekken en drie reuzachtige koppen maakt een kabaal van jewelste met zijn geblaf naar de doden, maar hij kan hen niets doen. Tevergeefs jaagt hij hen schrik aan. Voor de drempel van de grimmige vertrekken van Proserpina zit hij op wacht, in dienst van het holle huis van Pluto. Beteugeld met de prooi van één koekje zal je hem echter gemakkelijk voorbijgaan en meteen bij Proserpina kunnen binnenwandelen. Zij zal je heel welwillend ontvangen, je een comfortabele stoel aanbieden en je vragen om met haar een rijkelijk maal te genieten. Maar jij moet je op de grond neerzetten en enkel vragen om een stuk hard brood. Dan zeg je waarvoor je gekomen bent en geef je het doosje af. Ze zal het je opgevuld teruggeven. Dan sus je de wilde hond weer met een andere koekje en geef je het overige muntstuk aan die inhalige veerman. Eens over de rivier keer je in je zelfde voetsporen terug en zo kom je weer onder het koor van hemelse sterren. Maar bij dit alles is het, denk ik, het allerbelangrijkste dat je één ding niet doet: kom niet in de verleiding om het doosje dat je draagt te openen en uit te pluizen en zeker niet nieuwsgierig als je bent de verborgen schat van goddelijke schoonheid te doorzoeken.”

Zo bracht de vooruitziende toren zijn voorspellende taak ten berde. Zonder aarzelen ging Psyche op weg naar Taenarus, nam de twee muntstukken en gerstekoekjes zoals het hoorde en begon ze haar helletocht. In stilte ging ze de ezeldrijver voorbij, ze gaf de veerman één van haar muntstukken, schonk geen aandacht aan de wensen van de voorbijzwemmende dode en wees de verraderlijke smeekbede van de weefwijfjes af. Ze suste de bassende hond met een offerkoekje en ging zo recht het huis van Proserpina binnen. Niet aanvaardde ze de zachte zetel en het royale maal van de gulle gastvrouw, maar ze zette zich voor haar voeten neer en nederig tevreden met een stuk gewoon brood volbracht ze haar taak als gezant van Venus. Met het bedrog van de tweede offerkoek legde ze de blaffende hond het zwijgen op, met de overgebleven munt betaalde ze de schipper en levendiger dan ooit verliet ze de Onderwereld. Ze hervond het stralende licht en aanbad het. Hoewel ze zich haastte om haar taak te voleinden, werd ze opeens bevangen door een roekeloze nieuwsgierigheid en ze zei bij zichzelf: “Ach, wat zou ik toch dwaas zijn om als draagster van deze goddelijke schoonheid niet een klein beetje ervan voor mezelf te gebruiken om zo mijn mooie minnaar te behagen” en toen ze dit gezegd had, opende ze het doosje. Maar niets denkbaars en al helemaal geen schoonheid kwam eruit tevoorschijn, maar een dodelijke, zelfs Stygische, slaap overviel haar, vrijgelaten door het opheffen van het dekseltje. Hij doordrong haar hele lichaam en wikkelde al haar leden in een dichte nevel van slaap. Ze zakte in elkaar en viel neer op het pad, in haar eigen voetsporen. Daar lag ze bewegingsloos en in niets verschillend van een slapend lijk. Maar Cupido, die intussen hersteld was van zijn litteken, kon de afwezigheid van zijn Psyche niet langer aan en hij glipte uit het hoogste raam van de slaapkamer die hem gevangen hield. Zijn vleugels, verkwikt door de lange rust, droegen hem sneller dan ooit. Zo haastte hij zich naar zijn Psyche. Zorgvuldig veegde hij de slaap af en borg hem terug in zijn voormalige onderkomen van het doosje. Hij wekte Psyche met een onschadelijk prikje van een pijlpunt en zei tot haar: “Kijk, ellendig meisje, bijna was je weer ten onder gegaan door dezelfde nieuwsgierigheid. Maar volbreng nu nauwgezet de taak die mijn moeder jou heeft opgedragen, ik zorg voor al de rest.” Dit zei de minnaar en hij gaf zich opnieuw over aan zijn vleugels. Psyche droeg dadelijk het geschenk van Proserpina aan Venus.

Cupido, meer dan ooit getroffen door een al te brandende liefde, vreesde intussen voor de plotse ingetoomdheid van zijn moeder en wendde zich tot zijn vroegere truukjes. Op zijn snelle vleugels vloog hij tot in het bovenste van de hemel en smeekte daar de machtige Jupiter om zijn geval in ogenschauw te nemen. Jupiter nam de wangetjes van Cupido in zijn handen en bracht ze naar zijn gezicht. Hij kuste ze innig en sprak: “Mijn meesterlijke kind, ook al heb je nooit de eer gediend die mij door het decreet van de goden is toegezegd, maar heb je altijd dat hart van mij, waarin de wetten van de elementen en de banen van de sterren liggen besloten, doorboord met onafhoudelijk geschot en keer op keer bezoedeld met aardse liefdesbekoringen, tegen alle wetten in, ja zelfs tegen de Julische wet die openbare discipline oplegt en schandelijke echtbrekingen inperkt. Ook al heb je mijn reputatie en aanzien besmeurd door mijn edele voorkomen op smadelijke wijze om te vormen tot slangen, tot vuur, tot allerlei wilde beesten, tot vogels en kuddevee, toch herinner ik me mijn tederheid toen ik je als baby koesterde en je zag opgroeien en daarom zal ik alles doen wat je vraagt. Maar onthou dat je altijd een rivaal zal hebben en als daar nu ergens op aarde een deerntje uitblinkt door haar schoonheid, moet je me maar met haar vergoeden voor de bewezen dienst.” En zo beval hij Mercurius om alle goden samen te roepen tot een vergadering en aan te kondigen dat als iemand op de hemelse samenkomst zou ontbreken, die als straf tien duizend munten zou moeten betalen. Uit schrik hiervoor liep het hemeltheater snel vol. Jupiter ging op de hoogste troon zitten en sprak als volgt: “Goden neergepend in de lijst van de Muzen, jullie kennen beslist allemaal deze jonge snaak die ik eigenhandig heb opgevoed. Ik heb eraan gedacht om de vurige onstuimigheden van zijn jeugd eindelijk te beteugelen. Het moet maar eens gedaan zijn dat hem door dagelijkse verhaaltjes van echtbreeuk en andere onbetamelijkheden een slechte naam wordt bezorgd. Elke aanleiding tot jeugdige roekeloosheid moet vereideld worden door de boeien van het huwelijk. Hij heeft een meisje uitgekozen en haar van haar maagdelijkheid beroofd. Dat hij haar vasthoudt, haar meeneemt en voor de rest van zijn dagen in de omarming van Psyche van zijn liefde geniet.” Tot Venus zei hij: “Lieve dochter, wees maar niet bedroefd en vrees niet voor je gerespecteerde familie en je status door dit huwelijk met een sterfelijk meisje. Ik zal er namelijk voor zorgen dat het geen ongelijk, maar een wettig huwelijk wordt, overeenkomstig het burgerlijk recht.” Dadelijk liet hij Psyche met de hulp van Mercurius erbijhalen en reikte haar een beker ambrozijn aan. “Neem dit, Psyche, en je zal onsterfelijk zijn. Cupido zal nooit loskomen uit dit huwelijk met jou. Het zal een eeuwige verbintenis zijn.” Zonder verder uitstel werd een rijkelijk huwelijksmaal aangevoerd. Op het hoogste aanligbed lag de kersverse echtgenoot in de schoot van zijn Psyche en zo ook Jupiter met zijn Juno en vervolgens in volgorde alle goden. Het was de landelijke jongen Ganymedes die de beker van Jupiter met nectar vulde en Bacchus bediende alle anderen. Vulcanus kookte de maaltijd, de Horen kleurden alles purperrood met rozen en andere bloemen, de Gratiën sprankelden balsem en de Muzen zongen in koor. Apollo zong bij de lier en Venus, nadat ze op zoetklinkende melodieën haar intrede had gemaakt, begon sierlijk te dansen. Sater en de kleine Pan speelden op de herdersfluit.

Zo werd Psyche, volgens het gebruik, overgedragen in de handen van Cupido en als haar zwangerschap was voldragen, werd hen een dochter geboren, die wij Verlangen noemen.

Finis


Dit is het einde van het verhaal van Amor & Psyche, van de goddelijke Liefde en de menselijke Ziel. In het kaderverhaal van de Metamorfosen, gaat het hoofdpersonage Lucius nu gewoon door met zijn ellenlange zoektocht naar de waarheid, naar de liefde, naar zichzelf. Hij heeft duidelijk het verhaal niet begrepen. Dat blijkt ondermeer uit de geboorte van 'Voluptas', Verlangen, die eigenlijk een zoontje had moeten zijn, zoals eerder in het verhaal aangekondigd, dat bijvoorbeeld 'Maturus' had moeten noemen: Volbrenging. Hoe zit het met jullie? Er iets van begrepen? Misschien schrijf ik nog een nabeschouwing met wat duiding. En anders was het gewoon een leuk verhaaltje. Niet?

Labels: , ,

VII Psyche Laborans

Ook Venus heeft nu haar tactiek verandert. Ze heeft namelijk heel wat in petto voor Psyche...

Intussen had Venus haar zoektocht op aarde opgegeven en ging ze naar de hemel. Ze liet haar wagen klaarmaken die de goudsmid Vulcanus zelf met zijn fijnste kunsten had vervaardigd en haar vóór hun huwelijk had aangeboden als geschenk: een wagen aanschouwelijk door de meest nauwgezette afwerking van puur goud. Vier van de talrijke stralend witte duiven die rondom haar slaapkamer hun nest hebben, kwamen aangevlogen. Vrolijk zwenkend brachten ze hun gevlekte nekken onder het edelstenen juk en tilden ze hun meesteres op. Musjes dartelden onder luid gekwetter rond de wagen van de godin en andere vogels zongen zoete melodieën om haar komst aan te kondigen. De wolken gingen uiteen, de Hemel opende voor zijn dochter en de hoogste Ether ontving haar vol blijdschap. Het zingende gevolg van de grote godin kende geen schrik voor de toevliegende adelaars en de roofzuchtige havikken.

Venus begaf zich dadelijk naar het koninklijke paleis van Jupiter en met trotse aandrang eiste ze de hulp – volgens haar uit absolute noodzaak – van de god-boodschapper Mercurius. En Jupiter kon zijn donkere wenkbrauwen niet afkeurend doen fronsen. Hij stemde toe. Terstond stond Venus op en, met Mercurius bij zich, verliet ze de hemel. Ze fluisterde hem de volgende nauwgezette woorden in het oor: “Mijn Arcadische broer, je weet dat je zusje Venus nog nooit iets heeft gedaan zonder dat Mercurius erbij was en het is waarschijnlijk niet zomaar aan je voorbijgegaan hoe lang ik reeds op zoek ben naar mijn meid die zich heeft verstopt. Er zit dus niets anders op dan dat jij een openbare bekendmaking doet dat ik een beloning uitreik voor wie haar vindt. Doe dit dus en wel snel en duidt goed de aanwijzingen aan waaraan ze kan herkend worden, zodat iemand die de misdaad zou begaan haar heimelijk te verbergen, zich niet kan verdedigen met het excuus van onwetendheid.” En bij deze gaf ze hem een boekje met Psyches naam en enkele bijzonderheden over haar persoon. Hierop ging ze meteen naar huis.

Mercurius verzuimde zijn taak niet. Hij voerde zijn opdracht uit en weldra ging het over de tongen van alle volkeren: “Als iemand een spoor kan vinden of de schuilplaats kan aantonen van de koningsdochter en slavin van Venus met de naam Psyche, dan mag hij naar de achterkant van het schrijn van Murcia komen bij de boodschapper Mercurius en daar zal hij, als hij goede informatie heeft kunnen verstrekken, van Venus zelf zeven zachte zoenen en één honingzoete kus, met het gebruik van haar lieflijke tong, ontvangen.” Dit had zijn effect. Het verlangen naar zo’n beloning wekte meteen de strijdvaardige ijver van alle stervelingen. Bij Psyche nam deze boodschap nu wel de laatste twijfels weg. Toen ze het huis van haar meesteres nog maar naderde, kwam daar al één van de dienaressen, Gewoonte, aangelopen. Zo luid ze kon, riep die uit: “Aha! Jij verderfelijk stuk slavin, heb je eindelijk beginnen beseffen dat je een meesteres hebt? Of ga je soms beweren – en het ligt perfect in de lijn van je andere roekeloosheden – dat je ook dat niet zou weten? Besef je wel hoeveel miserie wij hebben doorstaan in de zoektocht naar jou? Maar goed, je bent in mijn handen gevallen, en dat is ’t voornaamste. Je zit nu geklemd tussen de klauwen van Pluto en dadelijk zullen je serieuze straffen worden opgelegd voor zo’n grote weerspannigheid!” Hardhandig greep ze haar bij de haren en trok ze haar mee, hoewel ze geenszins weerstand boodt. Van zodra ze binnengeleid was en voor Venus gebracht, stootte die een ontzaglijke schaterlach uit als iemand die zijn razende woede moet ontladen. Ze schudde met haar hoofd en krabde aan haar rechteroor. “Eindelijk,” zei ze, “acht je je waardig genoeg om je schoonmoeder te begroeten. Of kwam je hier eerder voor je echtgenoot, die in gevaar verkeert door jouw verwonding? Maar wees gerust, ik zal je ontvangen zoals het een goede schoondochter betaamt. Waar zijn mijn dienaresjes Zorg en Droefheid?” Toen deze binnenkwamen, gaf ze Psyche aan hen over om haar te martelen. Zij volgden het bevel van hun meesteres op en sloegen Psyche met zwepen en folterden haar met andere tuigen. Daarna gaven ze haar aan de meesteres terug. Die begon weer te lachen en zei: “Kijk es, ze probeert ons medelijden te wekken met haar bolle buikje, van waaruit ze mij met een schattig kindje, een gelukkige grootmoeder zal maken. Ja, ik zal inderdaad gelukkig zijn, dat ik in de fleur van mijn leven al grootmoeder genoemd zal worden en dat een armzalige slavenzoon zich kleinzoon van Venus zal weten. Maar wat zit ik hier tevergeefs te bazelen: het huwelijk is niet geldig! In een huis zonder getuigen en zonder de toestemming van de vader, kan het niet als wettelijk beschouwd worden en dus zal een bastaard geboren worden, als ik tenminste al duld dat je de zwangerschap voldraagt.”

Daarop vloog ze op Psyche af en scheurde haar kleren aan flarden. Ze rukte aan haar haar en schudde haar hoofd dooreen. Dan nam ze graan, gerst, gierst, papaverzaad, erwten, linzen en bonen, haalde ze allemaal door elkaar en legde ze samen op een hoop. Tegen Psyche zei ze: “Jij lijkt mij zo’n lelijk ding dat je door niets anders dan ijverige arbeid je minnaars kan verleiden. Daarom zal ik zelf je werklust op de proef stellen. Sorteer deze hoop van zaden en leg alles samen per soort. Dit moet je afwerken tegen vanavond.” Ze wees de immense berg zaden aan en vertrok zelf naar een huwelijksmaal. Psyche verroerde geen vin, maar stond bewegingsloos te staren naar de onontwarbare massa. Ze werd overvallen door een verstommende stilte. Toevallig liep daar een kleine landelijke mier ijverig heen en weer. Ze zag de moeilijkheid van de taak in, kreeg medelijden met de ongelukkige vrouw van die grote god en vervloekte de woede van de schoonmoeder. Snel riep ze een hele vloot van omwonende mieren bijeen en zei tot hen: “Heb medelijden, vlijtige telgen van de allesvoedende aarde, heb medelijden met dit lieve meisje, echtgenote van Amor, zij verkeert in groot gevaar. Kom haar snel te hulp!” Golf na golf van het zesvoetige volkje kwam aangetrippeld en met de grootste ijver begonnen zij de hoop granen uiteen te halen en in groepjes verdeeld samen te leggen. Daarna verdwenen ze snel weer uit het zicht. Toen bij het begin van de nacht Venus terugkeerde van het feestmaal, beneveld door de wijn, geurend naar balsem en haar hele lichaam omkransd met schitterende rozen, keek ze vol verbazing naar het zorgvuldige werk. “Het kan niet dat jij dat gedaan hebt, waardeloos schepsel,” zei ze, “Dit is niet jouw werk, maar dat van hem die jou tot jouw en, inderdaad, tot zijn eigen schande bemint!” Ze wierp haar een stuk grof brood toe en ging zelf slapen.

Intussen werd Cupido streng bewaakt in de eenzame kamer die hem insloot. Deels omdat hij zijn wonde niet zou verergeren met meer roekeloosheden en deels opdat hij niet met zijn meisje zou afspreken. En zo van elkaar afgescheiden onder hetzelfde dak brachten de geliefden de nacht door. Maar toen de Dageraad nog maar net in haar wagen passeerde, riep Venus Psyche al bij zich en zei tot haar: “Zie je dat woud dat zich uitstrekt langs de oevers van die rivier, met lage bomen rond de bron? Daar grazen op een onbewaakte weide schapen schitterend door hun vacht van fonkelend goud. Ik wil dat je mij nu meteen een lok brengt van die kostbare vacht. Zoek zelf maar uit hoe!” Psyche ging gewillig op weg, althans niet van plan te gehoorzamen, maar in het idee dat ze door een sprong van de oever van de rivier rust zou vinden van al haar ellende. Maar van bij de rivier zong met zoete melodieën langzaam aanzwellend als door een goddelijke briesje ingegeven het groene riet: “Psyche, je bent weliswaar afgemat door al je beproevingen, maar je gaat toch niet mijn heilige water aantasten met je ongelukkige dood? Ga die ontzagwekkende schapen nu nog niet tegemoet, maar wacht tot zij minder verhit zijn door de branding van de zon. Want normaalgezien worden zij daar zo door opgehitst dat ze wild tekeer gaan met hun scherpe hoorns en hun steenharde voorhoofden en niet zelden drijven zij met hun giftige beten iemand de dood in. Totdat de middag de straling van de zon heeft bedaard en een rivierbriesje de kudde tot kalmte heeft gemaand, kan je je verbergen onder de plataan er vlakbij, die met mij van hetzelfde water drinkt. En van zodra de furie van de schapen heeft afgenomen, schud je aan de takken van de struiken en daar zal je plukjes wollig goud vinden, die her en der in de vervlochten takken zijn blijven steken.”

Zo sprak het eenvoudig vriendelijke riet en toonde de ongelukkige Psyche de weg naar haar redding. Het meisje liet niet na – nonchalant het luisteren ten spijt – met alles rekening te houden. Uiteindelijk kon ze makkelijk de gelige wol wegroven en bracht ze een schoot vol gouden lokken naar Venus. Maar die vond ook het doorstaan van dit gevaar geen voldoende bewijs voor Psyches werkvaardigheid. Met gefronsde wenkbrauwen stootte ze een bitter lachje uit. “Ik heb wel door dat die echtbreker hier weer achter zit,” zei ze, “Maar nu zal ik je eens deftig op de proef stellen en zien of je werkelijk zo buitengewoon begiftigd bent met onverschrokken moed en uitzonderlijk inzicht. Zie je de piek bovenop de hooguitstekende rots van die ruige berg daar? Van daaruit stort een donkere rivier haar grauwe golven uit en ingesloten door het bekken van een nabijgelegen vallei bevloeit ze de moerassen van de Styx[1] en voedt ze Cocytus’ brakende wateren. Breng mij vanuit de diepste kolking van die bron onverwijld een schep vloeiend vocht in dit kruikje.” Dit zei ze en ze gaf haar, bovenop een hoop verwijten, een uit kristal gehouwen vaasje. Met gezwinde pas ging Psyche opweg naar de hoogste heuvel van de berg, in de zekerheid dat ze daar een eind voor haar ellendige leven zou vinden. Toen ze dichtbij de opgedragen bergkam kwam, zag ze de loutere onmogelijkheid van haar taak in. Een enorme vooroverhellende rots, ontoegankelijk door glibberige hobbeligheid, kotste uit zijn gapende muil een bulderende rivier uit, die dadelijk voortgestuwd tussen alle barsten van de opening naar beneden stortte en geleid in de uitgesleten bedding van een smal kanaal ongezien een nabijgelegen vallei instroomde. Van links en rechts uit de gaten in de rots kronkelden waterlopen tevoorschijn als woeste draken die hun lange nekken uitstrekken, hun ogen toegewijd aan een onafhoudelijk waken en hun pupillen eeuwig slapeloos oplichtend. Plots leek het alsof de rivier zijn water met haar eigen stem beschermen wou: “Ga weg!” riep ze opeens, en “Wat doe je?” en “Wat voer je uit? Pas toch op!” en “Vlucht!” en “Je gaat eraan!” Versteend door verontwaardiging over de onmogelijkheid van haar opdracht, verloor Psyche, hoewel haar lichaam stand hield, al haar zinnen en in haar uiterste gevaar ontbrak het haar zelfs aan de laatste troost der tranen.

Maar het gaat nooit voorbij aan de ogen van de goede Voorzienigheid wanneer een onschuldige ziel in gevaar verkeert. De koninklijke vogel van de oppergod Jupiter, die roofzuchtige arend kwam aangevlogen met wijduitgestrekte vleugels. Zijn voormalige gehoorzaamheid aan Cupido indachtig, toen zij samen Ganymedes, het Phrygische wijnschenkertje van Jupiter, naar de hemel gedragen hadden, greep hij nu de kans eer te betonen aan de macht van de god door hulp te bieden aan zijn echtgenote in nood. Hij verliet de hemelse wegen en vloog op het meisje toe. “Jij die zo eenvoudig en onervaren bent, jij hoopt nu uit die allerheiligste en al even onstuimige rivier ook maar een druppel te kunnen meenemen of zelfs maar aan te raken? Je hebt toch wel gehoord, via geruchten of zo, dat deze Stygische wateren de goden en zelfs Jupiter zelf schrik aanjagen? Wist je dat zoals jullie bij de goden zweren, zij gewoon zijn om bij de verhevenheid van de Styx te zweren? Maar geef dat kruikje hier!” En dadelijk greep hij het tussen zijn sterke klauwen en het gevaarte van zijn wiekende vleugels balancerend snelde hij vooruit. Hij schepte het onwillige water op dat hem raadde om nu nog ongeschonden heen te gaan, maar hij zei dat hij het nam op vraag van Venus, dat hij namelijk haar dienaar was en daardoor ging het een beetje makkelijker. Blij en opgelucht nam Psyche het volle kruikje in ontvangst en bracht het terug naar Venus. Maar…

* * *



[1] De Styx en de Cocytus zijn twee van de vijf rivieren in de Onderwereld.

Labels: , ,

Thursday, June 19, 2008

VI Psyche Errans Pars II

Waar waren we? Venus is woedend en vastbesloten zich te wraken, maar kan Psyche voorlopig niet vinden. Die heeft er intussen nog geen idee van wie haar wraakster is en probeert onvermoeid haar Cupido terug te vinden.

Intussen werd Psyche heen en weer geslingerd op wijdse zwerftochten, dag en nacht zocht ze intens naar een spoor van haar man en hoe rustelozer ze werd, hoe meer ze ernaar verlangde om zijn woede te sussen, indien niet met liefkozende vleierijen, dan toch met slaafse smeekbeden. Plots zag ze op een hoge berg een tempel staan en ze zei bij zichzelf: “Wie weet is hij daar wel!” Gezwind ging ze erop af, haar vermoeide pas automatisch versneld door hoop en verlangen. Ze beklom de hoge kammen en kwam aan bij de goddelijke woonst. Daar zag ze korenaren op een stapel liggen en anderen in kransen gevlochten en ook gerstenaren zag ze. Hier en daar verspreid lagen sikkels en allerlei gereedschap voor de oogst, maar allemaal door elkaar, blijkbaar zorgeloos neergegooid door de werklui, zoals normaal is na de zomer. Eén voor één begon Psyche deze allemaal uit elkaar te halen en netjes samen te leggen, in de overtuiging dat ze de verering van geen enkele godheid mocht verwaarlozen, maar van iedereen het medelijden moest proberen wekken.

Toen Ceres[1], die milde godin, haar zag terwijl ze zich zo met zorg en ijver over haar spullen bekommerde, riep ze van ver: “Zozo, arme Psyche? Over de hele wereld zoekt Venus razend naar een spoor van jou. Ze wil je koste wat kost in het verderf storten en aast op wraak met al haar goddelijke kracht. En jij zit hier mijn spulletjes te ordenen alsof je nog tijd hebt voor iets anders dan je eigen vel te redden.” Psyche wierp zich aan de voeten van de godin, huilde overvloedig en wreef haar haren over de grond. Na allerlei smeekbeden om genade besloot ze als volgt: “Ik smeek u bij uw vruchtendragende handen, bij de vrolijkheid van uw oogstfeesten, bij de gevleugelde draken die uw wagen trekken, bij de voren van het Siciliaanse akkerland en de roofwagen en het gijzelland van uw dochter Proserpina, bij haar afdaling naar een duister huwelijk en haar terugkeer naar het licht en bij alle geheime riten van het heiligdom van het Attische Eleusis, help jouw smekelinge, de beklagenswaardige Psyche. Sta me toe dat ik me hier tussen de korenaren voor een paar dagen verberg, totdat de woede van die machtige godin getemperd is door het verloop van de tijd of tenminste totdat ik door een rustpauze van mijn onafhoudelijk afzien mijn kracht herwin.” Ceres antwoordde: “Je ontroert me weliswaar met je tranen en gebeden en ik zou je graag helpen, maar ik heb altijd een goede vriendschapsband onderhouden met mijn halfzus Venus en bovendien is zij een beste dame. Ik kan haar niet voor het hoofd stoten. Verlaat daarom terstond dit huis en prijs jezelf gelukkig dat ik je niet gevangen neem en vasthoud.”

Tegen alle hoop in afgewezen, werd Psyche eens te meer overvallen door verdriet, keerde ze op haar voetsporen terug en zette ze haar tocht voort. Ergens beneden in een vallei, in een schemerig woud, zag ze een kunstig gebouwde tempel. Ze wilde geen enkele hoop op een uitweg, ook al was hij zo luttel, verliezen, maar de genade van elke god beproeven en dus trad ze de gewijde deuren toe. Ze zag kostbare geschenken en met goud beletterde stroken stof die aan de takken van de bomen en aan de deuren waren vastgehangen. Daarop stond, onder dankbetuiging voor de bewezen dienst, de naam van de godin vermeld, aan wie ze waren gewijd. Psyche knielde en omhelsde het nog halfwarme altaar en met loshangende haren bad zij: “Zus en echtgenote van de machtige Jupiter, of u nu in Samos bent op het aloude heiligdom, waar men zich als enige beroemt op uw geboorte en jongste kindergekrijt, of op het hoge Carthago, waar men u vereert als het meisje dat op leeuwen door de hemel rijdt, of bij de oevers van de Inachus, die zich u herinnert als bruid van de Donderaar en als koningin der godinnen of verdedigt u de hoge muren van de beroemde Argiven, u die door heel het oosten als Jukbrengster wordt vereerd en voor het hele westen geldt als Lichtbrengster, wees voor mij, in mijn uiterste rampspoed, Juno de Redster en bevrijd mij, uitgeput door zoveel lotgevallen, va het dreigende gevaar. Want ik weet dat u pleegt zwangere vrouwen in nood uit eigen beweging ter hulp te komen.” Bij deze vleiende woorden, voelde Juno zich in de waardigheid van al haar macht verheven en ze antwoordde dadelijk: “Ik wil best mijn bevelen schikken naar jouw smeekbeden omwille van je trouw. Maar tegen de wil van mijn schoondochter Venus, die ik altijd als een dochter heb liefgehad, kan ik me niet schaamteloos verzetten. Trouwens ben ik ook gebonden aan de wet die verbiedt dat men andermans voortvluchtige slaven tegen de wil van hun meester ontvangt.”

Zodanig ontzet door deze nieuwe schipbreuk van het Lot en door het feit dat ze haar vliegende echtgenoot niet kon vinden, verloor Psyche alle hoop op redding. Zo bedacht ze bij zichzelf: “Ach, welke hulp kan ik nog verkrijgen voor al mijn ellende, als zelfs de gunst van deze godinnen, die nochtans welwillend zijn, mij niet meer te beurt valt? Waar kan ik nog heen, in zoveel strikken gevangen? Onder welk dak, naar welke beschermende duisternis kan ik nog vluchten voor de onontkoombare blik van de machtige Venus? Waarom verman je je niet en leg je de verloren hoop niet af? Keer dapper uit eigen beweging naar je meesteres terug en verzacht de toornige omstuimigheden misschien nog met laattijdige nederigheid. En wie weet vind je de langgezochte wel in het huis van zijn moeder?” Ze bereidde zich voor op haar onveilige onderwerping en de bijna zekere dodelijke afloop. Ze dacht alvast na over het begin van haar smeekbedes.

* * *



[1] Zoals wel geweten is, is dit de godin van het graan en de oogst, van de vruchtbaarheid en het moederschap. In het Grieks heet ze Demeter. Het bekende verhaal gaat dat haar dochter, Proserpina/Persephone, geroofd werd door Pluto/Hades, de god van de Onderwereld, om zijn vrouw te worden en koningin van de Onderwereld (we zullen ze verder in het verhaal nog in levende (ahum) lijve ontmoeten). Maar omdat Ceres daar zo verdrietig over was, mocht Proserpina voortaan in de zomer terug bij haar komen. Vandaar de vruchtbaarheid van de zomer en de dorheid van de winter. Ceres is trouwens niet alleen een Griekse, maar in de eerste plaats een typische aloude Romeinse godin, gezien de Romeinen in de eerste plaats een agrarisch volk waren en bleven.

Labels: , ,